Kültürel Miras ve Koruma: Kim İçin? Ne İçin?'de Asu Aksoy ve Burçin Altınsay, 4-8 Kasım tarihlerinde Şanlıurfa’da Dünya Neolitik Kongresi'ni İstanbul Üniversitesi Tarihöncesi Arkeoloji Ana Bilim Dalı Başkanı, Taş Tepeler Projesi Koordinatörü, Prof. Dr. Necmi Karul ile konuşuyorlar.
4-8 Kasım tarihlerinde Şanlıurfa’da Dünya Neolitik Kongresi toplandı. Kültür mirası çalışmaları ve arkeoloji için bu çok önemli kongreyi tam da radyomuzun sesinin kısıldığı döneme rastladığı için zamanında konuşamamıştık; 2024’ü kapatmadan bu akşamı bu konuya ayırdık.
İstanbul Üniversitesi ve Harran Üniversitesi işbirliğiyle Şanlıurfa Büyükşehir Belediyesi’nin destekleriyle, Kültür ve Turizm Bakanlığı himayesinde, Türkiye Turizm Tanıtım ve Geliştirme Ajansının da desteğiyle düzenlenen kongre, bu konudaki ilk uluslararası kongre. 848 kayıtlı akademisyen, 63 ülkeden binin üzerinde katılımcı ve 486 kurum bir araya gelmiş. Neolitiğin kavramsal açılımları yanı sıra, Neolitik sembolizm ve sanat, evcilleştirme, geçim stratejileri, biyoarkeoloji, arkeometri, fiziksel antropoloji, gömü pratikleri ve ölüm ritüelleri, doğal çevre, yapılı çevre, mimari, nüfus ve ağ oluşturma gibi çeşitli konularda oturumlar düzenlenmiş. Güneybatı Asya, Anadolu, Ege, Güneydoğu Avrupa, Doğu Avrupa, Stepler, Kafkasya, Orta Asya ve Doğu Asya, Hint-Pasifik ve Tropik bölgeler gibi dünyanın belirli bölgelerine ayrılmış oturumlarda, neolitik alanında yapılan araştırmalar paralel oturumlarda ele alınmış. Kongre ile ilgili ayrıntılı bilgiye kongrenin internet sayfasından erişmek de mümkün.
Böylesine kapsamlı ve geniş katılımlı bir kongrenin Türkiye ve dünya ölçeğinde arkeoloji bilimine katkılarını, sağladığı açılımları, geleceğe dönük beklentileri ve nasıl sürdürüleceğini konuğumuz İstanbul Üniversitesi Tarihöncesi Arkeoloji Ana Bilim Dalı Başkanı, Taş Tepeler Projesi Koordinatörü, Prof. Dr. Necmi Karul ile konuşuyoruz. Kendisi aynı zamanda Dünya Neolitik Kongresi Bilim Komitesi'nin ve Organizasyon Komitesi'nin de üyesi.
Necmi Karul ile Dünya Neolitik Kongresi’nin Şanlıurfa’da bu kadar çok ilgi toplayarak gerçekleştirilmiş olmasını ve kongrenin sonuçlarını ele alıyoruz. Göbeklitepe’den başlayarak Karahantepe, Çakmaktepe gibi dokuz yeni kazının şu anda yürütüldüğü bu bölgenin neolitik döneme ilişkin bilgilere müthiş katkıda bulunuyor olması da önemli bir etken.
Kongre neolitik araştırmaları konusunun uzmanlarını ve bilim insanlarını bir araya getirmekle kalmadı; hem yerel, hem de dünya basının ve kültür kurumlarının odağındaydı. Neolitik çağın, insanlık ve çevre tarihinde işaret ettiği 'büyük dönüşümün coğrafyasını; bu dönüşümün, anahtar gelişmelerinin nerelerde ve nasıl meydana geldiğini; bu ve benzeri kavramları Necmi Karul ile ele alıyoruz. Yoğunlaşarak artan ilginin bir turizm baskısı şeklinde arkeolojik alanlara geri dönmesinin kaçınılmaz olduğu gerçeğinden hareket ederek, bu baskının Taş Tepeler-Şanlıurfa Neolitik Çağ Araştırmaları Projesi kapsamında nasıl yönetileceği; Göbeklitepe örneğinde gördüğümüz olumsuz durumların diğer Neolitik Çağ kazı alanlarında yaşanmaması için kongre vesilesiyle bilimsel bir tavır ortaya koyuldu mu sorularını ele alıyoruz.
Taş Tepeler projesi ile ilgili olarak ayrıntılı bilgiye de buradan ulaşabilirsiniz.
